بگذارید برگردیم به سوالی که همان اول پرسیدیم. چرا زبان فلاسفه اینقدر پیچیده و سخت است؟ چرا اغلب فلاسفه از کلماتی استفاده می کنندکه در زبان عادی کوچه و بازار شنیده نمی شود و حتا در سطوح دانشگاهی نیز کمتر مورد استفاده قرار می گیرد؟ دلیل اش واضح است، چون تفکرات فلسفی با کلمات محدودِ مورد استفاده در زبان عامه مردم قابل تعریف نیستند. تفکر، یک فرایند چهار بُعدی است که وقتی به زبان تبدیل می شود، به دو بُعد تنزل می یابد. یعنی به صورت پیش فرض، برای اینکه بتوانید یک ایده یا تفکر را به بهترین شکل به کلمات تبدیل کنید، باید تسلط خوبی به زبان داشته باشید. هر چه سطح تفکر بالاتر و انتزاعی تر باشد، کار تبدیل آن به کلمات سخت تر است. به همین خاطر باید انتظار داشت دایره لغاتی که یک فیلسوف نیاز دارد تا مفاهیمِ اغلب پیچیده فلسفی را با آن بیان کند، باید بسیار فراتر از یک شخص معمولی باشد. از یکی از دوستان مدرس فلسفه، یکبار شنیدم که می گفت، امانوئل کانت به تنهایی نزدیک به هزار کلمه را وارد زبان آلمانی کرده است. شاید فکر کنید این رقم کمی غلو شده و عجیب است، ولی در واقع اصلن بعید نیست.

پس یک راه سر درآوردن از کتاب های فلسفی این است که کتاب بخوانیم. هر چه بیشتر بخوانیم، بیشتر می فهمیم. اما اگر نخواهیم کتاب فلسفی بخوانیم چه؟ هر چند در پس پشت هر کتاب معمولن اندیشه ای وجود دارد که از یک فلسفه و نگرش خاص در زندگی به وجود آمده است، با این حال برخی از مردم مطالعه کتاب های داستانی و به خصوص رمان را فاقد ارزش، و آن را نوعی وقت تلف کردن می دانند. اما ابدن این طور نیست. حتا رمان ها هم حامل پیام های ارزشمند هستند. البته که منظورمان هر رمانی نیست. همانطور که وقتی از کتاب فلسفی حرف می زنیم هم، منظورمان هر فلسفه ای نیست. تفاوت بسیار هست بین جنایت و مکافات و بینوایان و سلاخ خانه شماره پنج و سگ سفید و مرشد و مارگریتا و کتاب های ماندگاری از این دست، با کتاب های خانم فلان و آقای بهمان که چیزی جز بیان روابط پیش پا افتاده آدم های سطحی نیست. اما به هر حال همانطور که گفتیم نفس خواندن، خود به تنهایی ارزشمند است. شما با خواندن رمان با شخصیت های کتاب همراه می شوید و همراه با آن ها از دنیایی که نویسنده خلق کرده گذار می کنید و در نهایت صاحب تجربه نوعی زندگی زیسته می شوید. به ازای خواندن هر رمان، تجربه یک زندگی نصیب شما می شود. اگر شما تا سی سالگی صد رمان خوب خوانده باشید، چه بسا از نظر تجربه و پختگی همپای یک فرد شصت ساله باشید. و چه لذتی بالاتر داشتن تجربه در سنین جوانی؟ ضمن اینکه بسیاری از نویسندگان بزرگ صاحب اندیشه، نگرش، فلسفه و تفکراتشان را، برای تاثیرگذاری بیشتر، از زبان شخصیت هایشان در قالب رمان بیان کرده اند. شما با خواندن چنین رمان هایی در واقع با فلسفه آن نویسنده نیز آشنا می شوید. برای مثال، کتاب “تهوع” نسخه دراماتیزه شده کتاب “اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر” است. هر دو نوشته ژان پل سارتر است، اما یکی داستانی و یکی غیر داستانی. یا کتاب های داستانی دکتر اروین یالوم که در آن ها شخصیت های داستان با چالش های فلسفی-روانی روبرو هستند و خواننده با مطالعه کتاب،  ضمن لذت بردن از فضای و جذابیت های روایی داستان، با شخصیت های داستان ها همراه می شود و هم با نمودهای بیماری آن ها و هم با روش های درمان آن بیماری ها آشنا می شود.